سخن سردبیر: حجت‌اله مرادی

اصلاح الگوی مصرف در سطوح سازمانی، افزون بر صرفهجویی در هزینهکرد مالی و مادی، حکایت از عزم نهاد مأمور در بهرهگیری بهینه از ظرفیتها و توانمندیهای بالقوه و بالفعل دارد. این امر بر بهسازی و ارتقاء کیفی خروجی سازمانها میافزاید. بیتردید اصلاح الگوی مصرف نه تنها راهکاری حسابگرانه برای کاهش هزینه بلکه رهیافتی نواندیشانه به منظور سلامت سازمان و دریافت بهترین و مؤثرترین نتیجة مطلوب است. نتیجة تحقیقات نشان میدهد که بخش قابل توجهی از سرمایة مادی، نیروی مدیریت و کارکرد سازمانها در فرآیندهایی ناقص و نامتوازن صرف میشود. این دریافت، مفهوم مصرف را به عرصه روندها و تدابیر مدیریتی گسترش میدهد و بر خلاف آنچه رایج است اصلاح مصرف را نه در منتهیالیه فرآیند تولید بلکه در ابتدا و مصب آفرینش طرحها و رهیافتهای مدیران مورد کاوش قرار میدهد. عملیات روانی به مثابة پدیدهای که به شدت مورد توجه برنامهریزان و مهندسان افکار عمومی جوامع قرار گرفته به منظور افزایش بهرهوری خود رویکردهای اصلاحگرایانه به الگوی مصرف را مورد توجه قرار داده است.

نویسنده: حجت الاسلام والمسلمين حاج مهدي طائب

چکیده

دین مبین اسلام پاسخگوی نیازهای انسان در همة اعصار است. سنت حوزه‌های  علمیه به مثابة رکن و اساس مرجعیت دینی بر کشف و استنباط احکام فقهی از منابع اربعة قرآن، سنت و عقل و اجماع استوار است. فقه شیعی در طول تاریخ با مجاهدت علما و روحانیون، پاسدار حریم اسلام در برابر اندیشه‌های ناسفتة کجروانه، چشمة جوشندة معارف پیامبر اعظم (ص) و ائمه معصومین (علیهم السلام) در رگ و پی جامعة اسلامی بوده است. اینک، بار دیگر، بر عهدة حاملان علوم و معارف دینی است که دانش نوپدید عملیات روانی را از صافی اندیشه اسلامی بگذرانند و غثّ و ثَمین آن را تمیز دهند. این پژوهش در نظر دارد تا  برخی از احکام فقهی مترتب بر عملیات روانی را بیان کند.
واژگان کلیدی: فقه، نظام اسلامی، عملیات روانی.

نویسنده: علی‌محمد نائینی

چكيده

استراتژي امنيت ملي امریکا - که چهار ساله یکبار منتشر می‌شود- طرح كلان دولت این کشور در سياست خارجي به شمار می‌آید كه حاوي براورد تهديدات، فرصت‌ها و چالش‌هاي فراروي امریکا و مجموعه‌اي از راهبردها و دستورالعمل‌هاي استراتژيك براي مقام ریاست جمهوری این کشور است. اين استراتژي پس از جنگ سرد و به ويژه در سند 2002 و 2006 از ويژگي‌هایي خاص برخوردار است. هدف اين مقاله، بررسي ابعاد رويكرد نرم‌افزاري در براورد تهديدات و استراتژي امنيت ملي امریکا در سند 2006 است. بخش‌هاي نخست به مباني نظري مؤثر در تدوين استراتژي و دكترين‌هاي امنيت ملي امریکا و پیشینة شكل‌گيري سند امنيت ملي آن در دوره‌هاي مختلف می‌پردازد. ‌در ادامه، شرايط و ويژگي‌هاي محيطي از دیدگاه امریکايي‌ها پس از حادثه 11 سپتامبر با تمركز بر رويكرد نومحافظه‌كاران و تهديدات از منظر حاكمان جديد مورد مطالعه قرار می‌گیرد و سپس به بررسی محتوایی سند امنیت ملی 2006 پرداخته می‌شود.
واژگان كليدي: امنيت ملي، استراتژي، تهديد نرم، تهديدات امنيت ملي و استراتژي امنيت ملي.

نویسنده: علیرضا بیابان‌نورد

چکیده

امروزه نظریه‌پردازان عملیات روانی نظام‌های سلطه‌گر غربی برای تحکیم هر چه بیشتر نظام سرمایه‌داری و مقابله با سایر نظام‌ها از جمله نظام‌های اسلامی و در رأس آنها ایران درصدد هستند با بهره‌گیری از ساز و‌کارهای نرم‌افزاری و رسانه‌ای و نمادسازی‌های گسترده، اراده‌های موجود و مخالف خود را به سمت و سوی مورد نظر خود بکشانند و از آنها بهره‌برداری‌های لازم را در راستای تحکیم و تداوم نظام سلطه و به تبع آن نظام سرمایه‌داری، بنمایند. سود جستن از روش‌های نمادسازی و نظام نمادها امروزه با استفاده از رسانه‌هایی نظیر سینما بسیار ساده‌تر شده است. این مقاله درصدد است به شرح و توضیح سلطه، ارتباط آن با عملیات روانی، نشانه‌شناسی، استفاده از آن در سینما و نیز نمادسازی به شیوه‌ای تئوریک پرداخته، ضمن آن از طریق نشانه‌شناسی به بررسی چگونگی درونی کردن سلطه از طریق نمادسازی بپردازد.
واژگان کلیدی: سلطه، نشانه‌شناسی، سینما.

نویسنده: دکتر علي فلاحي

چكيده

هدف اين مقاله تبيين تئوري هژموني فرهنگي و ابزار آن يعني سينماي هاليوود است، با اين تفاوت كه پس از جنگ سرد، محور دشمني با رقيب سرسخت ايدئولوژيك آن (شوروي) جاي خود را به دشمن ايدئولوژيك و سياسي ديگري به نام جمهوری اسلامی ایران داده است. از آنجا كه سينماي هاليوود تحت تسلط يهوديان بانفوذ امریکايي قرار دارد. بنابراین، ‌بايد سطح رويارويي را به بازيگر نقش مكمل (رژیم صهیونیستی) در سناريوي جديد سياسي امریکا (نقش اول) نسبت داد. سياست فرهنگي امریکا پيكان هدف خود را پس از جنگ سرد مبتنی بر دو بار فرهنگی و مذهبی به سمت مقابله با بازيگراني كه به زعم این کشور، محور شرارت خوانده مي‌شوند، نشانه رفته است. در اين مقاله تلاش بر اين است كه بتوان تحليلی مستند از تئوري برخورد تمدن‌ها و همچنين هژموني فرهنگي غربي با بهره‌گيري از توليدات سينمايي منتخب امریکا عليه ايران از جمله  فيلم‌هايي همچون (300، الكساندر، كشتي‌گير و....) ارائه نمود.
واژگان کلیدی: هاليوود، صهيونيسم، فيلم سياسي‌، عمليات رواني.

نویسنده: حجت اله مرادی

اين مقاله به بررسي روابط عمومی يعني يكي از عناصر كمتر درك شده در جنگهای مدرن ميپردازد و به جاي تمركز بر رهيافتهاي سنتي نظامي، چگونگي پذيرش روابط عمومي را از سوی شركتهای تجاری بررسي میکند. شركتها به دنبال نگاه و پوششي مثبت اند تا اذهان و قلوب مشتريان (مصرفكنندگان) را تسخير كنند. اين مقاله به تكنيكها و تاكتيكهاي روابط عمومي در عرصة تجارت در دهه گذشته اشاره كرده است. همچنين نحوة تدوين پيامها و برنامههاي بازاريابي، ارزيابي مخاطبان و انتشار پيامها توسط شركت ها را مورد بررسي قرار داده، به چگونگي اتخاذ اين تكنيكها توسط متخصصان عمليات روانی اشاره کرده است. روابط عمومی از ديگر رشتههاي عمليات اطلاعاتي و روانی عقبمانده است. سرويسهاي نیروهای مسلح در هنگام مواجهه با رسانهها همچنان دچار هراس، ترديد و عدم قطعیت هستند. چنين موقعيتي تا چند دهه پيش در دنياي تجاري شركتها نیز وجود داشت. اين مقاله نشان ميدهد كه اگر تكنيكهاي روابط عمومي در محيطهاي نبرد به كار گرفته شوند، به اندازة تانكها و تفنگها مؤثر خواهند بود. اين تكنيكها عناصر اصلي عملياتهاي رواني و رکن اصلی جنگ های مدرن را تشکیل می دهند.
واژگان کلیدی: روابط عمومی، تکنیک، تاکتیک، عملیات روانی، جنگ های مدرن.

نویسنده: ژوزف نای/ مترجم: عسگر قهرمان‌پور

اشاره

مشکل اصلی غرب، فقدان رهبری در نهادهای انسانی است؛ ژوزف نای برای نخستین‌بار در خصوص اینکه "موضوع قدرت نرم و رهبری" چه مفهومی است و به چه نحو با دیگر وظایف رهبری ارتباط می‌یابد، تعریفی عرضه می‌کند. رهبری همراه با جذابیت رویه گام به گامی را پدید می‌آورد بدین صورت که رهبران در هر سطحی می‌توانند آن را برای ایجاد قدرت نرم در سازمان خود به کار برند. همچنین نای فرایند به کارگیری قدرت نرم را در عمل رهبری تعیین می‌کند، چرا که عمل بدون قدرت نرم، افتان و خیزان راه رفتن در تاریکی است و رهبری بدون قدرت نرم و اقناع، شعری ضعیف و بی‌محتواست. او سعی می‌کند با توجه به هنجارهای موجود در غرب در این مقاله به توصیف، تبیین و پیش‌بینی رفتار رهبران با توجه به کارکرد و کاربرد قدرت اقناع و جذابیت در فرایند رهبری بپردازد.
واژگان کلیدی: قدرت نرم، رهبری، اقناع، جذابیت، قدرت سخت.

نویسنده: احمد باصری

چکیده

بخش بزرگی از محاورات عادی اجتماع را شایعه‌پراکنی تشکیل می‌دهد. اگر چه شایعه‌پراکنی همیشه یک مسئله اجتماعی و روانی با ابعادی گسترده است، همین ابعاد در زمان بحران حالتی به مراتب حادتر به خود می‌گیرد. در هر برهه از زمان که اجتماع با مشکل و فشار روبه‌رو شود، گزارش‌های نادرست، حالتی زهرآگین پیدا می‌کنند. در زمان جنگ، شایعات با انتشار هشدارهای نابجا و ایجاد امیدهای واهی، روحیه مردم را تضعیف می‌کنند و امنیت ملی را به خطر می‌اندازند، شایعات، حفاظت اطلاعات را تهدید می‌کنند و بدتر از همه، ویروس دشمنی و تنفر را در بین قومیت‌ها افزایش می‌دهد. تحت هیچ شرایطی نباید شایعه ساخته دولت انگلیس را تنها یک کار غیرعادی همچون یک پریشان‌گویی عجیب و در عین حال پیش پا افتاده در رفتار اجتماعی معقول بشر انگاشت. درست برعکس، اصلی که این شایعه‌ها بر آن مبتنی است فراگیر است و کاربرد وسیع دارد. تحریفی که شایعه در مسیر خود برای یادآوری، فراموش کردن، تجسم، تخیل و دلیل‌تراشی از خود نشان می‌دهد دقیقاً همان نوع تحریفی است که در بیشتر اشکال ارتباطات انسانی دیده می‌شود. در این مقاله به شایعات ساخته سامانه تبلیغاتی دولت انگلیس پرداخته می‌شود. تا از این رهگذر درس‌هایی برای مقابله با شایعات ساخته سازمان عملیات روانی این کشور در ایران اندیشیده شود.
واژگان کلیدی: تبلیغات، شایعه، جنگ اول جهانی، رمان.

نویسنده: محمد اسلام ياري شگفتي / سيد احمد عسكري

چکیده

این نوشتار به بررسی جنگ تبلیغاتی امریکا پس از حملات 11 سپتامبر می‌پردازد. کاخ سفید پس از این حملات، فرصتی یافت تا به بهانهٔ جنگ علیه تروریسم و مبارزه با سلاح‌های کشتارجمعی و بنیادگرایی اسلامی به تقویت هژمونی خود در منطقهٔ استراتژیک خاورمیانه بپردازد. امریکا برای گسترش هژمونی سلطة خود از تکنیک‌های تبلیغات رسانه‌ای بیشترین سود را می‌برد. تبلیغات روانی یکی از ابزارهای نرمِ قدرت جهانی است که در سیاست کلان آن درکنار سایر ابزارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی به منظور تحقق اهداف سیاست خارجی به کار می‌رود. استراتژی نرم امریکا در محمل رسانه‌ای انجام می‌گرفت و کارکردش هموار کننده نظام هژمونیک اهداف سیاسی- نظامی بود. نوشتار حاضر بر مبنای نظریة هژمونی آنتونیوگرامشی به تحلیل جنگ تبلیغاتی امریکا در روند اشغال افغانستان و عراق به بهانه پاکسازی سلاح‌های کشتار جمعی و تنش‌آفرینی با جمهوری اسلامی ایران، در برهه زمانی پس از حادثه سپتامبر 2001 می‌پردازد. سؤال تحقیقی در این فضای جنگ نرم رسانه‌ای و نظامی این است که آیا همان‌گونه که امریکا با جنگ‌رسانه‌ای و سپس عملیات نظامی، کشورهای افغانستان و عراق را تصرف کرد، آیا در مورد ایران هم همین استراتژی را می‌تواند پیش ببرد؟ کاخ سفید با وجودی که بر این امر واقف است که جمهوری اسلامی منافع آن را در خاورمیانه به خطر انداخته است، بیش از آنکه از جنگ‌های نظامی بهره گیرد از جنگ‌های نرم و تبلیغاتی استفاده می‌کند چراکه جنگ نظامی در موقعیت فعلی هزینه‌ای سنگین دارد و شرایط آن نیز فراهم نیست. در مقابل ایالات متحده ابزار تکنیکی کافی برای یک جنگ نرم سازمان یافته را در اختیار دارد.
واژگان کلیدی: خاورمیانه، هژمونی رسانه‌ای، جنگ نرم، جنگ روانی و تبلیغاتی، 11سپتامبر.

معرفی: دکتر عباس خلجی

نویسندگان: مارتا کاتم، بث دیتز- اولر، النا مسترز، توماس پرستون

مترجمان: سیدکمال خرازی، جواد علاقبند راد

ناشر: نشر دانشگاهی

چاپ اول: 1386

كتاب "مقدمه‌اي بر روان‌شناسي سياسي" با رويكرد جديد به بررسي، تحليل و تبيين عوامل روان‌شناختي پديده‌هاي سياسي و اجتماعي در سطح فردي، گروهي، ملي و بين‌المللي پرداخته است. در اين راستا، برخي نظريه‌هاي روان‌شناختي ـ سياسي مورد استفاده قرار مي‌گيرد و برخي پديده‌هاي سياسي و اجتماعي به ‌طور موردي بررسي مي‌شود. در اين مقاله، با معرفي مطالب فصل‌هاي دهگانه اثر، كاستي‌ها و برجستگي‌هاي شكلي و محتوايي آن به‌ طور انتقادي ارزيابي، سپس پيشنهادهاي سازنده‌اي براي بهبود و اصلاح آن عرضه مي‌شود.